Genç Werther'in Acıları- Opera Bale gösterisi

Merhaba

Bugün sizlerle Süreyya Operasının seçkilerinden birini paylaşacağım.

Genç Werther'in Acıları 

Gösteri Goethe, bu romanından operaya uyarlanmış bir eser.  Goethe nin eserinin Bu kadar güzelleştirilip baleye aktarılabileceğini bu kadar iyi uyarlanabileceğini hiç düşünemezdim. Gösterinin bütün ögeleri takdire şayandı. 

Fakat gösteride ayrı detaylar vardı ki hem hafızamda edindikleri yer hemde güzelliklerinden ayrıca bahsetmek istemekteyim. 

Bu gösteriyi  farklı kılan en önemli detaylardan biri de, hiç aralıksız, 90 dakika boyunca Chopin’i  yorumlayan Azeri sanatçı , Yelena Şekalyovadır. Balerin Baletlerin , bir adım geri gidip çok estetik bir şekilde dönmelerini çok beğendiğimi söylemeden geçemeyeceğim.Diyalog sahnelerinde balet ve balerinlerin fazla ön plana çıkmadan algıyı dağıtmamaları çok hoşuma gitti.Gösteride görsel öğeleri narin bedenler uyumundan bahsetmezsem haksızlık etmiş olurdum.Ayrıca, oyun içinde geçen balo sahnesinde tenörün okuduğu Arya da takdire şayandı. 

Eserle İlgili Kısı bir Bilgi: Konusu Eserin; Werther’in mektuplaştığı hayali arkadaşı Willhelm’in eliyle, mektuplar biçiminde anlatılır, Büyük kentin yarattığı ruhsal çöküntüden doğaya kaçarak Wahlheim’e yerleşen aydın bir gençtir Werther. Orada tanıştığı soylu bir ailenin güzel kızı Lotte’ye aşık olur. Lotte de kayıtsız değildir bu aşka ama Albert’le nişanlıdır ve verilen sözler, ahlaki değerler önemlidir. Lotte Albert ile evlenir. Werther ise bir aile dostu olarak yer alır yanlarında. Ne var ki aşk ve dostluk arasındaki sınır çizgisi zayıftır. Sınırı geçmekten korkan Lotte, bir daha görüşmemeleri gerektiğini bildirir genç adama. Werther’in bu acıya dayanması ise imkânsızdır. Lotte’ye bir mektup yazar; “Bak Lotte! bana ölümün sarhoşluğunu tarttıracak olan o soğuk ve korkunç kadehi elime alıyorum. Onu bana sen uzatıyorsun, ben de alırken hiç duraksamıyorum. Hayatımın bütün istekleri ve ümitleri yerine geldi. Ölümün çelikten kapısını vurmak öylesine titretici ve çetin ki” diyen Werther, “Silahlar dolu. Saat on ikiyi vuruyor. Alınyazısı bu, önüne geçilmez. Lotte! Elveda Lotte! Elveda” sözleriyle mektubuna ve yaşamına son verir. 

Goethe bu eseri yazdığında 25 yaşındaydı.Roman döneminin toplumsal yapısında o kadar etkili olmuştur ki. Romanın piyasaya çıkmasının ardından hem pek çok intihar vakası ile karşılaşılmış, o dönemde ruhsal olarak insanlardaki bu olumsuz değişimin yanı sıra Alman genç erkekleri  mavi ceket, sarı pantolonlara bürünmüştür.

Goethe nin “die leiden des jungen werthers” kitabından uyarlama bale gösterisi 18yy döneminin sahne sanatlarında vücud  bulmuş halidir. Gösteri bale ruhuyla tiyatro ruhunu aynı potada eriten farklı bir eserdi . Kadiköy Süreyya Operasında  geçtiğimiz Kasım ayında izlediğim bu eser  izlenmeye değer.

Giselle Bale Gösterisi

Müzik ve romantizmi aynı potoda eriten  Fransız besteci Adolphe Adam'ın 'Giselle' balesini, dün arkadaşımla Süreyya operasında izleme fırsatı bulduk. Bale, Giselle'i ölüme sürükleyen duyguları dansın büyüleyici diliyle yaşattı.

Eser, ‘imkansız aşk’, ‘zengin erkek – fakir kız’ gibi klişeleri seçtiği estetik dil ile, koreografi biçimiyle, klişeler içeriyor görünmesine rağmen, farklı, benzersiz bir esere dönüştürüyor

Balede, köylü kılığına giren Kont Albrecth, taşralı güzel Giselle'in gönlünü çelmeyi başarır. başında kont olduğunu kıyafetlerinden, kılıcından, çıkardığımız Albrecht, gizlice bir kulübede kılık değiştirir ve böylece onun soylu olduğunu anlarız. Kont kılık değiştirmek istediğine göre bir kır güzeli ile gönül eğlendirmek istemektedir ve öykünün geçtiği  18. yüzyıl başı ,sınıflar arası ilişki ve evliliğin yasak olduğu dönemdir. Bu yüzden,  Kontun köyde flört için kimliğinin gizli kalması gerekmektedir.

Giselle ,aşık olmak için yaratılmış güzellik. Bir de, Giselle’in kendi sınıfından ona aşık olan Hilarion karakteri vardır. Ancak Giselle’in de onda gönlü yoktur. Kont , Gisellenin  evinin kapısını vurmasıyla dışarı çıkar ve tam o anda müzikte bir armoni çiçeklenir. Gisellenin büyüleyici dansına şahit oluruz.

Köyü ziyaret eden soyluların başındaki prenses Giselle’i çok sever. (Esasen prenses, Albrecht’in nişanlısıdır; perde sonunda ortaya çıkacaktır) Bu tatlı kıza, kolyesini armağan eder. Giselle, armağanı aldıktan sonra baledeki en zor bölümlerden biri olan, point üstünde hopping ve hızlı dönüşleri içeren dansını yapar.

Giselleye  büyük bir aşk beslediği halde bir türlü yüz bulamayan Hilarion, gerçekleri gün ışığına çıkarır. Hilarion’un gerçekleri açıklayarak Giselle ve kontun dansını bozar. Soylular ve  soyluların aralarında Albrecht’in nişanlısı olay yerine varışıyla sona doğru hızlanırız. Giselle, onu nişanlısıyla birlikte görünce, önce inanmak istemez, sonra doğruluğunu anlayınca beyninden vurulmuşa döner ve delirerek ölür. Bu sahne de romantik balenin en ünlü sahnelerinden biridir. Saçları dağılır ve savrularak yere düşer.

İlk perde, sevdiği adamın soylu bir ailenin kızıyla nişanlı Kont Albrecth olduğunu öğrenen Giselle'in, üzüntüden deliye dönerek kendini ölümün kollarına bırakmasıyla sona erer.

***

İkinci perdede, zaman, mekan ve olayların boyut değiştirdiği, gerçek dışı bir dünyada buluruz kendimizi. Giselle'in ruhu, efsaneye göre kavuşamadan ölen genç kızların ruhlarını temsil eden Wili'lerin arasına karışır. İkinci perdenin devamında önce Hilarion, sonra da Albrecht sırayla ormana gelirler. önce Vili’lerin mezarlarından uyanmalarını izleriz. tüm kızlar tek tek kalkarlar ve sonunda muhteşem bir beyaz bale sahnesinde, eşsiz hareketlerle bizi kendilerine inandırırlar. Duru güzellikler gerçek dünyada üzülmüş, insanların ruhlarıdır Buradaki koreografik deha inanılmazdır. Kendilerine acı çektiren erkekleri ölene dek dans etmeye mahkum eden Wili'ler, Albrecth'i de ele geçirirler ama genç kızın affettiği adam son anda onların gazabından kurtulur.

 Kırsal yaşam ile doğa üstü güçlerin iç içe geçtiği Giselle balesi, farklı dans stillerinin kullanıldığı zor bir koregrafi, İlk perdede aşk, karşılıksız sevgi, bağlılık, ihanet, masumiyet, delilik, intikam ve ölüm gibi çatışan duyguları yansıtmak adına danslar kadar mimikler de öne çıkmak zorunda. İkinci yarıdaki olağanüstü dünyanın atmosferi ise bol bol havaya sıçramayı, parmak ucu yükselişleri hakim kılan bir koreografi gerektiriyor.

Baleyi oldukça beğendim İzlemek isterseniz. Giselle" balesi, 17 Aralık, 19 Aralık ve 21 Aralık'ta da Süreyya Operası'nda...

Avrupa yakasında ise 8 Ocak'ta Zorlu Center Performans Sanatları Merkezi Ana Tiyatro'da baleseverlerin karşısına çıkacak eser, 11 Ocak, 12 Mart, 14 Mart, 15 Mart, 20 Mart ve 22 Mart'ta tekrar Süreyya Operası'nda sahnelenecek.